Bright Lights, Big City..

Sinds jaar en dag ben ik gefascineerd door flats, betonnen kantoorcomplexen en naoorlogse architectuur (Het betonnen Postbankgebouw aan de Velperweg in Arnhem is mijn persoonlijke Mont Sainte-Victoire). Hoewel Dokkum -waar ik vandaan kom- een stad(je) is, vond ik, toen ik klein was, Leeuwarden het summum. Wat een metropool! Ik ben vroeger ooit eens samen met mijn oma bij haar nicht op visite geweest. Deze nicht woonde in een flat in Leeuwarden. Eén blik naar boven in dat trappenhuis en ik was verkocht. Wat nou grote achtertuin met een schommel, ik wilde een balkon! Het liefst op de hoogste verdieping. Ik hield van eindeloze rijen oranje natriumlampen die 's avonds snelwegen verlichtten. Ik droomde van stegen en straten die ik 's nachts zou verkennen. Ik hield van de muffige lucht in portieken. Eigenlijk ben ik nog steeds zo. Graag zou ik in een stad wonen met een metrosysteem (Amsterdam en Rotterdam tellen in dit geval niet, diens metro-routes zijn te klein). Het heeft iets troostends om rond 14.00 je staande te houden tegen een vettige paal in een metrowagon die onder Londen doordendert. Je bevindt je in de ingewanden van de stad. Ik kijk nu langs mijn computer naar de boekenkast in mijn atelier. Daar staat een hele rij boeken die met het fenomeen 'stad' te maken hebben: Metro Maps of the World, door Mark Ovenden (geschiedenis en plattegronden van alle metrosystemen in de hele wereld), Sticks and Stones-Architectural America van Lee Friedlander, Uncommon Places van Stephen Shore, New York, Empire City 1920-1945 van David Stravitz, Leven in de Stad (Rotterdam op weg naar het jaar 2000), Amsterdam Woont Hier door Felix van de Laar, Trams 2001, Jo Coenen en de Vaillantlaan, Pakt Aan! De Rotterdamse Havenarbeider, Ellis Island: Echoes From A Nation's Past...en zo kan ik nog wel even doorgaan. Wanneer ik op vakantie ga, is de eindbestemming altijd een stad (dit jaar is in ieder geval Hamburg aan de beurt, en hopelijk wederom Berlijn). Toeristische trekpleisters in steden, interesseren me niet zo. Ik heb de Eiffeltoren nog nooit beklommen en ben ook niet op het Empire State Building geweest. De essentie van een stad ligt ergens anders, in hoe straten geplaveid zijn, gezichten van mensen op straat, de halfkapotte neonverlichting van een café of liquor store, ondergoed en lakens, drogend aan een geïmproviseerde waslijn op een balkon. Ik raakte door de jaren heen meer en meer geïnteresseerd in de sociaal-maatschappelijke aspecten van steden en de invloed die stedelijke vernieuwing op haar bewoners heeft. Ik las boeken van Elijah Anderson, Jill Jonnes en Mike Davis. South Bronx Rising van Jill Jonnes verhaalt over de geschiedenis van de Bronx. Mike Davis' Dead Cities gaat over hoe de verdeel en heers praktijken in Los Angeles de bevolking uit het lood slaan. Elijah Anderson heeft in het kader van research voor zijn boek A Place On the Corner veel tijd doorgebracht in de Southside van Chicago, waar hij de outcasts van de samenleving leerde kennen. Anderson zag dat ook mensen die aan de zelfkant van de maatschappij leven er een heel systeem op nahouden zodat alles wat zich in de openbare ruimte afspeelt in goede banen wordt geleid. Hij wijst bijvoorbeeld de notie dat het daar een 'jungle' is pertinent af. Nu ben ik geen Goya of Dorothea Lang, maar ik vind het belangrijk dieper in de materie te graven als ik tekeningen maak met daarin bijvoorbeeld stadsgezichten. Je ziet het misschien niet meteen terug op papier, maar ik vind het voor mezelf belangrijk om over gedegen achtergrondinformatie te beschikken. Nu lees ik geen ellenlange verhandelingen over vastgoed en openbare ordening, en raadpleeg geen kadasters. Maar de hang naar kennis, het willen weten hoe bepaalde wijken zich hebben ontwikkeld, daar ben ik oprecht in geïnteresserd. Ik vind dat ik het bijna verschuldigd ben. Als in mijn werk architectuur en de geschiedenis van een metropool of stadsdeel figureren dan kan ik er op z'n minst informatie over vergaren, er iets over leren. Zodat ik weet waar ik het over heb. Een prachtige site over steden en stedelijk verval is Urban Decay. Deze site is in de loop de jaren uitgebreid tot een heuse database van steden, wijken, sociale woningbouw en het verval hiervan. Mooie foto's van gebouwen, die treurig stemmen, want je zult er maar wonen.. Ook deze foto slides zijn de moeite waard: foto's van de Bronx in de jaren '70 van de vorige eeuw. Gemaakt door Camilo José Vergara, waarvan ik het boek Subway Memories tussen de rest van eerder genoemde titels heb staan.